Huishoudens die moeite hebben met het betalen van hun energierekening, kunnen vanaf vandaag opnieuw een beroep doen op het Tijdelijk Noodfonds Energie. Het is het derde achtereenvolgende jaar dat het fonds financiële ondersteuning biedt. De heropening vindt plaats in een tijd van aanhoudende zorg over energiekosten, hoewel de prijsdynamiek op de internationale markten sterk verschilt per energiesoort.
Steun voor 100.000 huishoudens, nu ook met blokaansluiting
Het fonds is bedoeld voor huishoudens met een laag inkomen en een hoge energierekening. Vorig jaar werden bijna 110.000 van de ruim 194.000 aanvragen goedgekeurd, met een gemiddelde steun van 97 euro per maand. Een belangrijke verandering dit jaar is dat ook huishoudens met een blokaansluiting – een gezamenlijke aansluiting voor warmte, stroom of gas – een aanvraag kunnen indienen. De Rijksoverheid heeft 56,3 miljoen euro beschikbaar gesteld, waarmee men verwacht dit jaar 100.000 huishoudens te kunnen helpen.
De strijd tegen energiearmoede
De oprichting van het Noodfonds is een initiatief van energieleveranciers zoals Eneco, Essent, Vattenfall en Greenchoice, samen met organisaties als de Nederlandse SchuldhulpRoute en SchuldenlabNL. Dit jaar hebben ook Budget Energie, Engie en andere partijen zich aangesloten. De noodzaak van het fonds werd onderstreept door een TNO-onderzoek uit 2022, waaruit bleek dat circa 602.000 huishoudens als ‘energiearm’ werden beschouwd. Dit betreft huishoudens met een laag inkomen, vaak in slecht geïsoleerde woningen, die gemiddeld 12,7 procent van hun inkomen kwijt waren aan energiekosten en niet de middelen hebben om te verduurzamen.
Wie komt in aanmerking?
Om steun te ontvangen, wordt gekeken naar het inkomen en de hoogte van de energierekening. Alleen huishoudens met een bruto-inkomen van maximaal 200 procent van het sociaal minimum komen in aanmerking. Concreet gaat dit om een maximaal inkomen van 3.400 euro bruto voor alleenstaanden en 4.740 euro bruto voor samenwonenden. Andere toeslagen, zoals de energietoeslag, tellen niet mee bij de berekening van het inkomen.
Het Noodfonds betaalt het deel van de energierekening dat boven een bepaald percentage van het inkomen uitkomt. Voor inkomens tot 130 procent van het sociaal minimum is dit 8 procent. Voor inkomens tussen 130 en 200 procent is de grens 10 procent. De steun wordt via de energieleverancier verrekend, bijvoorbeeld via een lager maandbedrag. Aanvragen kan via de website van het fonds, waarvoor een DigiD van alle volwassen huisgenoten vereist is.
Internationale context: dalende benzine versus dure stroom
Terwijl Nederland inzet op directe financiële steun, laat de situatie in de Verenigde Staten een complexer en tegengesteld beeld zien. Daar dalen de benzineprijzen momenteel significant, tot niveaus die sinds 2021 niet meer zijn gezien. De Witte Huis gebruikt deze daling actief in zijn communicatie. Tegelijkertijd worden Amerikaanse huishoudens echter geconfronteerd met stijgende elektriciteitsrekeningen.
Deze tweespalt is een belangrijk politiek strijdpunt geworden. Democraten wijzen op de lagere kosten aan de pomp, terwijl de oppositie en zelfs sommige Democraten de nadruk leggen op de hogere stroomkosten. Zij stellen dat het Republikeinse beleid de transitie naar duurzame energie bemoeilijkt, wat de prijzen voor consumenten opdrijft. Het onafhankelijke statistiekbureau van het Amerikaanse ministerie van Energie (EIA) voorspelt dat de elektriciteitskosten voor huishoudens deze winter gemiddeld 4,8 procent hoger zullen liggen dan vorig jaar.
Impact op het huishoudbudget
De vraag welke prijsontwikkeling de grootste impact heeft, is relevant. In de VS wegen de benzinekosten doorgaans zwaarder in het huishoudbudget dan stroom. Een recente studie van het Electric Power Research Institute (EPRI) wees uit dat een gemiddeld Amerikaans huishouden vorig jaar $2.930 aan benzine uitgaf, tegenover $1.850 aan elektriciteit.
In Nederland blijft de focus vooralsnog op de totale energierekening. Het advies aan huishoudens die, zelfs met eventuele steun uit het Noodfonds, de rekening niet kunnen betalen, is om onmiddellijk contact op te nemen met de energieleverancier. Sinds april 2023 zijn consumenten beter beschermd tegen afsluiting, op voorwaarde dat zij contact zoeken voor een betalingsregeling of zich in een schuldsaneringstraject bevinden.
Over de auteur
